Hội chứng vai gáy ( Chứng kiên tý)
I. ĐẠI CƯƠNG:
Đau vai gáy là một triệu chứng thường gặp, xảy ra mọi lứa tuổi, mọi giới... Bệnh
tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Hội chứng đau vai gáy thông thường
không nguy hiểm, song có thể gây ra nhiều lo lắng, khó chịu, mệt mỏi cho người
bệnh, làm giảm sút sức lao động và chất lượng cuộc sống.
TRIỆU CHỨNG
a , Lâm sàng
- Đột ngột vai gáy cứng đau.
- Hạn chế quay, cúi, ngửa, nghiêng cổ
- Cơ thang, cơ ức đòn chũm co cứng so với bên lành.
- Ấn vào cơ thang, cơ ức đòn chũm đau.
b, Cận lâm sàng
- Tổng phân tích tế bào máu ngoại vi bằng máy đếm Lase.
- Sinh hóa máu : Glu, Ure, Cre, GOT, GPT, ….
- Tổng phân tích nước tiểu bằng máy đếm tự động
- Xquang cột sống cổ thẳng nghiêng
- Đo độ loãng xương bằng máy siêu âm
II. ĐIỀU TRỊ:
A. YHHĐ:
- Thuốc giảm đau: chọn một trong các thuốc theo bậc thang của tổ chức y tế thế
giới: Acetaminophen ( paracetamol, efferalgan ), efferalgan codein, morpphin…
tùy theo tình trạng đau mà điều chỉnh liều thuốc cho phù hợp.
- Thuốc chống viêm không steroid:
Chọn một trong các thuốc sau:
+ Diclophenac ( voltaren ) viên 50mg: 2 viên/ngày chia 2 lần sau ăn no. có thể sử
dụng dạng ống tiêm bắp 75mg/ngày trong 2-3 ngày đầu khi bệnh nhân đau nhiều
sau đó chuyển sang đường uống.
+ Meloxicam ( Mobic ) viên 7,5mg: 1- 2 viên/ngày sau ăn no hoặc dạng ống tiêm
bắp 15mg/ngày x 2 - 3 ngày nếu bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển sang đường
uống.
+ Piroxicam ( Felden ) viên hay ống 20mg, uống 1 viên/ngày sau ăn no hoặc tiêm
bắp ngày một ống trong 2 - 3 ngày đầu khi bệnh nhân đau nhiều sau đó chuyển
sang đường uống.
+ Celecoxib ( Celebrex ) viên 200mg, liều 1 đến 2 viên/ngày sau ăn no.
- Thuốc giãn cơ: chọn một trong các thuốc
+ Mydocalm: 150mg x 3 viên/ngày ( nếu co cơ nhiều ) hoặc Mydocalm 50mg
x 4 viên/ngày.
+ Myonal 50mg x 3 viên/ ngày.
B. YHCT:
1. Thề phong hàn (đau vai gáy do lạnh)
Thường xảy ra đột ngột do co cứng các cơ thang, đòn chũm khi gặp lạnh , khi
gánh vác nặng, gối cao YHCT cho răng do phong hàn xâm phạm vào các đường
kinh mạch ở vai gáy gây ra
- Triệu chứng: Đột nhiên vai gáy cứng đau quay cổ khó ,ấn vào các cơ thang, đòn
chũm thấy đau và co cứng so với bên lành, sợ lạnh, rêu trắng, mạch phù
- Pháp điều trị: khu phong tán hàn, hành khí, hoạt huyết.
- Phương thuốc: Quyên tý thang.thương
Khương hoạt 10g
Xích thược 10g
Hoàng kỳ 15g
Sinh Khương 5g
Phòng phong 10g
Quế chi 05g
Đương quy 10g
Đại táo 15g
Cam thảo 5g
Sắc uống ngày 1 thang chia 2 lần ( S-C)
- Có thể kê đơn thuốc theo đối pháp lập phương
- Châm cứu: Châm bổ các huyệt. Phong trì, Đại trữ, kiên tỉnh, kiên ngung, thiên
tông, kiên trinh liệu trình 20 phút/ lần/ ngày.
- Thủy châm: Các huyệt kiên tỉnh, kiên ngung kiên trinh, đại trữ.
- Xoa bóp bấm huyệt: Vùng vai gáy bên bệnh.
- Siêm âm điểu trị vùng vai gáy x 20 phút/ lần/ ngày
-Chiếu đèn hồng ngoại vùng vai gáy x 20 phút/ lần/ ngày
- Cấy chỉ vùng vai gáy các huyệt kiên ngung, kiên tỉnh, khúc trì, thiên tông, kiên
trinh, thủ tam lý liệu trình 15-20 ngày/ lần
2,Thể khí trệ huyết ứ ( đau vai gáy do mang vác nặng, do sai tư thế )
-Triệu chứng : đau tại chỗ giống như thể do lạnh, thường xảy ra sau mang vác nặng
hoặc sau nằm nghiêng, gối quá cao, mạch phù khẩn
- Pháp điều trị : hoạt huyết tiêu ứ, thư cân hoạt lạc
Thương Uất kim 10 g
Đào nhân 10g
Hồng hoa 05g
Cát căn 15g
Bạch thược 15g
Quế chi 05g
Trần bì 10g
Cam thảo 05g
Tần giao 15g
Xuyên khung 10g
thương Sắc ngày 01 thang chia uống 2 lần trong ngày
- Có thể kê đơn thuốc theo đối pháp lập phương
- Châm cứu: Châm bổ các huyệt. Phong trì, Đại trữ, kiên tỉnh, kiên ngung, thiên
tông, kiên trinh liệu trình 20 phút/ lần/ ngày.
- Thủy châm: Các huyệt kiên tỉnh, kiên ngung kiên trinh, đại trữ.
- Xoa bóp bấm huyệt: Vùng vai gáy bên bệnh.
- Siêm âm điểu trị vùng vai gáy x 20 phút/ lần/ ngày
-Chiếu đèn hồng ngoại vùng vai gáy x 20 phút/ lần/ ngày
- Cấy chỉ vùng vai gáy các huyệt kiên ngung, kiên tỉnh, khúc trì, thiên tông, kiên
trinh, thủ tam lý liệu trình 15-20 ngày/ lần
Tài liệu tham khảo: phác đồ điều trị bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ninh - Bài
giảng Y Học Cổ Truyền Đại Học Y Hà Nộị
